Μάθημα 8.2 ΟΙ ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

Σ' έναν κόσμο όπου η πληροφορία αποτελεί πρώτιστο αγαθό εμείς καλούμαστε να αντεπεξέλθουμε στο βομβαρδισμό πληροφοριών που δεχόμαστε, να τις οργανώσουμε και να τις αξιοποιήσουμε με το καλύτερο δυνατό τρόπο. Οι βάσεις δεδομένων είναι μια παρεξηγημένη έννοια στο χώρο της πληροφορικής, η οποία έως πριν μερικά χρόνια δημιουργούσε δέος αλλά και φόβο. Όμως, πέρα απο το χώρο των υπολογιστών, ερχόμαστε καθημερινά σε επαφή με πράγματα που αποτελούν βάσεις δεδομένων. Ο προσωπικός μας τηλεφωνικός κατάλογος, το λεξικό, ακόμα και το πρόγραμμα της τηλεόρασης, αποτελούν βάσεις δεδομένων.

Αλλά τι είναι οι βάσεις δεδομένων; Μια βάση δεδομένων (database) είναι μια συλλογή από πληροφορίες που σχετίζονται με ένα συγκεκριμένο θέμα. Αυτός είναι ένας γενικός ορισμός, που καλύπτει όλων των ειδών βάσεις, τόσο τις έντυπες όσο και τις ηλεκρονικές.

Έντυπες βάσεις δεδομένων

Όπως είπαμε και στην εισαγωγή του μαθήματος, πολλά από τα πράγματα που χρησιμοποιούμε καθημερινά για την αναζήτηση πληροφοριών αποτελούν βάσεις δεδομένων. Για παράδειγμα, ένα λεξικό μας επιτρέπει να επαληθεύσουμε την ορθογραφία μιας λέξης, το μέρος του λόγου και τον ορισμό της, εύκολα και γρήγορα, αναζητώντας την με αλφαβητικό τρόπο. Ο προσωπικός τηλεφωνικός κατάλογος μας επιτρέπει να βρίσκουμε το τηλέφωνο (ή και τη διεύθυνση) του ατόμου που μας ενδιαφέρει, αναζητώντας αλφαβητικά το όνομά του. Το πρόγραμμα της τηλεόρασης μας επιτρέπει να βρίσκουμε την εκπομπή που θέλουμε αναζητώντας την ώρα έμφανισής της. Όλα τα παραπάνω αποτελούν μερικά μόνο παραδείγματα βάσεων δεδομένων,που εμφανίζονται με ''φυσικό'' τρόπο στην καθημερινή μας ζωή. Ένας κατάλογος τέτοιων παραδειγμάτων (που και αυτός θα αποτελούσε βάση δεδομένων!) είναι πρακτικά ατελείωτος.

Θα δούμε ένα πραγματικό παράδειγμα: με ποιο τρόπο υλοποιείται ένα μαθητολόγιο σε ένα σχολείο. Δηλαδή πως αποθηκεύονται οι πληροφορίες που αφορούν μαθητές, όπως είναι τα προσωπικά στοιχεία τους και οι βαθμοί τους στα διάφορα μαθήματα. Για κάθε μαθητή υπάρχει μια καρτέλα στην οποία καταγράφονται όλα τα απαραίτητα στοιχεία, όπως είναι το όνομα, το επίθετο, το πατρώνυμο, η διεύθυνση, το τηλέφωνο και οι βαθμοί που παίρνει σε κάθε μάθημα. Μια τέτοια καρτέλα έχει συνήθως την παρακάτω μορφή. Η αναζήτηση όμως των στοιχείων μέσα άπο ένα πλήθος καρτελών είναι δύσκολη υπόθεση, και γι' αυτό υπάρχει ανάγκη να ομαδοποιηθούν τα στοιχεία σε μια μορφή που θα κάνει πιο εύκολη την αξιοποίησή τους. θα μπορούσαμε να παραθέσουμε τα στοιχεία κάθε μαθητή με τυχαία σειρά, αυτό όμως δεν θα βοηθούσε την παρακολούθηση και την επεξεργασία τους. Θα ήταν σκοπιμότερο να οργανώσουμε τα στοιχεία αύτα σε μια διάταξη που θα ομαδοποιούσε με μια συγκεκριμένη λογική. Έτσι, ένας λογικός τρόπος διάταξης για μια τέτοια ομαδοποίηση θα ήταν ο εξής: Ακόμη και με αυτή την ομαδοποίηση παραμένουν κάποιες δυσκολίες στην αξοιοποίηση των στοιχείων, μας για κάθε βαθμό κάθε μαθητή, όπως φαίνεται στον παρακάτω κατάλογο.

Έτσι, για κάθε καινούργιο μάθημα θα προσθέταμε νέα γραμμή στον κατάλογο. Είναι προφανές όμως ότι με μια τέτοια προσέγγιση υπάρχει πλεονασμός δεδομένων, καθώς κάθε φορά επαναλαμβάνονται όλα τα προσωπικά στοιχεία κάθε μαθητή.