Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

Σχολικό έτος: 2013-2014

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΛΕΟΥΣΑΣ

Περιγραφή

Τμήμα Β1

Υπεύθυνες καθηγήτριες
Τσουμάνη Βάγια
Τσακανίκα Κατερίνα

Βότανα

Αγριοτριανταφυλλιά

Η Αγριοτριανταφυλλιά είναι θάμνος αυτοφυής σε πλαγιές και ξέφωτα. Ο βλαστός της είναι πολύκλαδος και αγκαθωτός, τα φύλλα της λογχοειδή και οδοντωτά, οι καρποί της κόκκινοι και ωοειδείς με πολλούς σπόρους, τα κυνόροδα, και άνθη λευκά ή ροζ. Ανθίζει την άνοιξη και χρησιμοποιούμενα μέρη είναι τα άνθη και οι καρποί.

Θεραπευτικές Ιδιότητες:
Ο καρπός της είναι μία από τις πλουσιότερες πηγές βιταμίνης C. Περιέχει επίσης και άλλες βιταμίνες σε μικρότερη ποσότητα: α, β1, β2, ε, κ και φλαβονοειδή. Παραδοσιακά χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση της κόπωσης, των γαστρεντερικών προβλημάτων, ως μαλακτικό, ως στυπτικό, ως διουρητικό, ως γαργάρα για το στόμα και το λαιμό, για την υγεία των οφθαλμών, για τη θεραπεία από κρυολογήματα, γρίπη και ως αντισκορβουτικό, ιδιότητες που οφείλει στις ιδιότητες των βιταμινών και αντιοξειδωτικών φλαβονοειδών που περιέχει. Πρόσφατα, το φυτό αποδείχτηκε μετά από επιστημονικές μελέτες ότι ανακουφίζει τον πόνο και την δυσκαμψία που σχετίζονται με την οστεοαρθρίτιδα, χωρίς να παρουσιάζει τις παρενέργειες των συμβατικών φαρμάκων. Τους καρπούς της αγριοτριανταφυλλιάς μπορούμε να τους χρησιμοποιήσουμε νωπούς ή αποξηραμένους για να ετοιμάσουμε: αφεψήματα, εγχύματα, σιρόπια, μαρμελάδες και λικέρ.

Τσάι του βουνού

Το τσάι του βουνού (γένος Sideritis) περιλαμβάνει 80 περίπου είδη που φύονται στις παραμεσόγειες χώρες και στην Ασία. Πρόκειται για μονοετείς ή πολυετείς πόες, αποξυλωμένες ενίοτε στη βάση, χνουδωτές. Έχουν άνθη κίτρινα ή λευκά, μικρά, κατά σπονδύλους απομακρυσμένους ή πλησίον αλλήλους. Ανήκουν στα Χειλανθή. Στη Μεσόγειο το ρόφημα των φυτών αυτών είναι πολύ δημοφιλές και διαδεδομένο. Στην Ελλάδα φύονται 17 είδη του γένους Σιδηρίτη. Όλα τα τσάγια του βουνού τείνουν να εξαφανιστούν λόγω της υπερκατανάλωσης.

Θεραπευτικές Ιδιότητες:
Το παρασκευαζόμενο αφέψημα με το όνομα «Τσάι του Βουνού» παρουσιάζει πολλές ευεργετικές ιδιότητες, οι οποίες οφείλονται στα συστατικά του αιθέριου ελαίου του, όπως για παράδειγμα στα φλαβονοειδή. Το αφέψημα από το φυτό προτιμάται πολύ από τους Έλληνες, ειδικά τους χειμερινούς μήνες, λόγω της ευεργετικής του επίδρασης σε κρυολογήματα και φλεγμονές του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, ιδιότητες που ενισχύονται με την προσθήκη μελιού. Οι ευεργετικές επιδράσεις οφείλονται στην αντιφλεγμονώδη, βακτηριοστατική και αντιοξειδωτική δράση του. Ακόμη θεωρείται ευστόμαχο, εφιδρωτικό, τονωτικό, αντιερεθιστικό και αντιαναιμικό διότι περιέχει Fe (Floca et al 1981). Οργανοληπτικά το ρόφημα είναι πολύ εύγευστο και αρωματικό, ενώ μπορεί να καταναλωθεί ζεστό ή κρύο, με ζάχαρη, μέλι ή και σκέτo.

Χαμομήλι

Το χαμομήλι είναι ποώδες φυτό, η επιστημονική ονομασία του οποίου είναι Chamomilla. Το γένος περιλαμβάνει γύρω στα 70 είδη, το γνωστότερο των οποίων είναι η Chamomilla recutita ή Matricaria chamomilla, ελλ. Χαμαίμηλον το κοινόν ή Ματρικαρία το χαμαίμηλον. Αυτό το είδος φύεται και στην Ελλάδα όπου είναι γνωστό με τα ονόματα χαμομήλι, χαμόμηλο, και στην Κύπρο είναι γνωστό και ως μουγιόχορτο. Στο κοινό χαμομήλι, τα άνθη κατανέμονται σε ταξιανθίες- κεφάλια που μοιάζουν ιδιαίτερα με αυτές της μαργαρίτας. Το όνομα του σημαίνει μήλο που είναι κάτω στο έδαφος (χάμω - μήλο). Είναι φυτό ποώδες και ζει ένα χρόνο (μονοετές). Αρωματικό και φαρμακευτικό. Έχει λείο βλαστό και είναι πολύκλαδο.

Φαρμακευτικές Ιδιότητες:
Το χαμομήλι έχει ηρεμιστικές, τονωτικές αλλά και αντισηπτικές και εντομοκτόνες ιδιότητες. Δρα επίσης κατά των αερίων των εντέρων. Με απόσταξη των ανθέων λαμβάνεται πολύτιμο αιθέριο έλαιο, οι ιδιότητες του οποίου μοιάζουν με εκείνες του αιθέριου ελαίου της Ανθεμίδος της ευγενούς, Anthemis nobilis, ιθαγενούς φυτού της Καλιφόρνιας όπου και καλλιεργείται ως διακοσμητικό. Από τα άνθη του χαμομηλιού κατασκευάζεται τo ομώνυμο αφέψημα. Επίσης, εκχυλίσματα χαμομηλιού χρησιμοποιούνται σε διάφορα καλλυντικά ή σαμπουάν.

Τραγούδια

Ο ΔΥΟΣΜΟΣ ΚΙ Ο ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ

Ο δυόσμος κι ο βασιλικός
και το μακεδονήσι
παν τα ματάκια βρύση.
Αυτά μ’ αποκοιμίσανε
και μου ’φυγε η αγάπη
κοντούλα και γιομάτη.

Περνώ τα όρη ψάχνοντας
και τα βουνά ρωτώντας
το Θεό παρακαλώντας.
Μην είδες την αγάπη μου
την αγαπητικιά μου
τα μάτια τα δικά μου

Εψές προψές την είδαμε
στον αργαλειό που υφαίνει
της κρένω δεν μου κρένει
κρίνε μ' αγάπη μ' κρίνε με
το τι είσαι κακιωμένη
βαριά βαλαντωμένη.

Ο δυόσμος κι ο βασιλικός
και το μακεδονήσι
παν τα ματάκια βρύση.
Αυτά μ’ αποκοιμίσανε
και μου ’φυγε η αγάπη
κοντούλα και γιομάτη.

ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ-ΜΑΝΤΖΟΥΡΑΝΑ

Βασιλικός μυρίζει εδώ
κάποια τον έχει στο χορό.
Τον έχει η κόρη του παπά
περιπλεγμένο στα μαλλιά.

Βασιλικός και μαντζουράνα
μ' ένα πουλί σου στέλνω γράμμα

ΜΑΡΙΝΑ
(ΔΥΟΣΜΟΣ-ΛΟΥΙΖΑ-ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ)

Δώσε μου δυόσμο να μυρίσω,
Λουίζα και βασιλικό
Μαζί μ'αυτά να σε φιλήσω,
και τι να πρωτοθυμηθώ

Τη βρύση με τα περιστέρια,
των αρχαγγέλων το σπαθί
Το περιβόλι με τ' αστέρια,
και το πηγάδι το βαθύ

Τις νύχτες που σε σεργιανούσα,
στην άλλη άκρη τ' ουρανού
Και ν' ανεβαίνεις σε θωρούσα,
σαν αδελφή του αυγερινού

Μαρίνα πράσινο μου αστέρι
Μαρίνα φως του αυγερινού
Μαρίνα μου άγριο περιστέρι
Και κρίνο του καλοκαιριού.

Φωτογραφίες

Παρουσίαση προγράμματος



ΚΠΕ Κόνιτσας