Πρόσφυγες

Τι είναι πρόσφυγας

Πρόσφυγας ονομάζεται, σύμφωνα με τη Σύμβαση της Γενεύης για τους πρόσφυγες, κάθε άνθρωπος που βρίσκεται έξω από το κράτος του οποίου είναι πολίτης εξαιτίας δικαιολογημένου φόβου ότι εκεί θα υποστεί διωγμούς λόγω της φυλής, της θρησκείας ή της εθνικότητάς του, ή ακόμα εξαιτίας της ιδιότητας του μέλους μιας ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας ή των πολιτικών του απόψεων (πολιτικός πρόσφυγας), και επιπλέον τού είναι αδύνατο να εξασφαλίσει προστασία από τη χώρα του, ή, εξαιτίας του φόβου αυτού, δεν επιθυμεί να τεθεί υπό αυτή την προστασία. Μέχρι να του αναγνωρισθεί νομικά η ιδιότητα του πρόσφυγα από μία χώρα, ένας άνθρωπος μπορεί να βρίσκεται υπό το καθεστώς του «αιτούντος άσυλο». Συνήθως η αδυναμία εξασφαλίσεως προστασίας είναι αποτέλεσμα πολέμου, ωστόσο ο παραπάνω ορισμός αποκλείει τους πρόσφυγες εξαιτίας φυσικών καταστροφών. Μία άλλη κατηγορία ανθρώπων που ονομάζονται πρόσφυγες και δεν περιλαμβάνονται στον παραπάνω ορισμό είναι όσοι μετεγκαθίστανται ομαδικά σε άλλη περιοχή της δικής τους χώρας, είτε εξαιτίας φυσικών καταστροφών, είτε για άλλο λόγο πάνω από τις δυνάμεις τους. Αυτοί ονομάζονται εσωτερικοί πρόσφυγες. Ο ορισμός του πρόσφυγα έχει επεκταθεί στην πρακτική του ΟΗΕ και στους απογόνους προσφύγων, σε δύο ειδικές περιπτώσεις: τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες και αυτούς από τη Δυτική Σαχάρα. Αυτή τη στιγμή ο ΟΗΕ δεν θεωρεί ότι η ιδιότητα του πρόσφυγα είναι κληρονομική για οποιαδήποτε άλλη ομάδα ανθρώπων. Στο τέλος του 2014 υπολογίζεται ότι υπήρχαν περίπου 19,5 εκατομμύρια πρόσφυγες σε όλο τον κόσμο, τα 14,4 εκατομμύρια υπό την ευθύνη της UNHCR και τα 5,1 εκατομμύρια, οι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες, υπό την ευθύνη της UNRWA. Τα 14,4 εκατομμύρια αντιπροσωπεύουν μία αύξηση 2,7 εκατομμυρίων από το 2013 (+23%), την υψηλότερη από το 1995. Ανάμεσά τους, οι πρόσφυγες του συριακού εμφύλιου πολέμου έγιναν η μεγαλύτερη ομάδα προσφύγων το 2014 (3,9 εκατομμύρια, 1,55 εκατομμύριο περισσότεροι από το προηγούμενο έτος), ξεπερνώντας τους Αφγανούς (2,6 εκατομμύρια), που αποτελούσαν τη μεγαλύτερη προσφυγική ομάδα επί τρεις δεκαετίες. Τον Φεβρουάριο του 2015 η Τουρκία έγινε η χώρα που φιλοξενεί τους περισσότερους πρόσφυγες, με 2,2 εκατομμύρια Σύρους και 300 χιλιάδες Ιρακινούς. Το Πακιστάν έρχεται δεύτερο, φιλοξενώντας 1,6 εκατομμύριο Αφγανούς. Η θρησκευτική ταυτότητα αναδεικνύεται σε σημαντική πλευρά του προσφυγικού ζητήματος στις περισσότερες χώρες φιλοξενίας προσφύγων.

Οι πρόσφυγες στην Ελλάδα

Στους 48.141 ανέρχεται -σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία- ο αριθμός των προσφύγων και μεταναστών που βρίσκονται σε ελληνικό εδαφος σήμερα, 20 Μαρτίου, ημέρα που τίθεται σε ισχύ η συμφωνία με την Τουρκία. Σύμφωνα με όσα προβλέπονται, όσοι φτάνουν από σήμερα στην Ελλάδα, μπαίνουν στη λίστα της επαναπροώθησης στην Τουρκία, ενώ όσοι βρίσκονται ήδη εδώ, εγκλωβίζονται στο ελληνικό έδαφος, με δεδομένο ότι τα βόρεια σύνορα είναι κλειστά. Σε χώρους υποδοχής στην ηπειρωτική Ελλάδα μεταφέρονται πρόσφυγες και μετανάστες από τα νησιά, προκειμένου στα hot spots των νησιών να γίνονται οι διαδικασίες ταυτοποίησης όσων φτάνουν από σήμερα. Ειδικότερα, έφτασε το πρωί προερχόμενο από τη Χίο το πλοίο Terra Jet, που μετέφερε συνολικά 1.169 πρόσφυγες και μετανάστες, οι οποίοι επιβιβάστηκαν άμεσα σε λεωφορεία και έφυγαν για το Ελληνικό. Εμπλοκή όμως έχει προκύψει με τη μετακίνηση περισσότερων από 2.000 ανθρώπων από τη Λέσβο, καθώς στους ελέγχους κατά την επιβίβαση τους σε πλοίο εντοπίστηκαν άτομα με πλαστά έγγραφα, που είχαν πέσει θύματα κυκλωμάτων που εκδίδουν παράτυπα δικαιολογητικά. Το πλοίο Ελευθέριος Βενιζέλος παραμένει δεμένο στο λιμάνι της Μυτιλήνης και σύμφωνα με πληροφορίες θα αποπλεύσει για την Καβάλα, ενώ οι επιβάτες του θα μεταφερθούν με λεωφορεία σε κέντρο υποδοχής στα Ιωάννινα. Ο εκπρόσωπος Τύπου του Συντονιστικού για το Προσφυγικό, Γιώργος Κυρίτσης, μιλώντας στο Mega είπε πως από χθες, Σάββατο, μέχρι σήμερα έφτασαν σε ελληνικό έδαφος 875 πρόσφυγες και μετανάστες, ενώ ο συνολικός αριθμός τους έφτασε του 48.141. Στην ίδια εκπομπή η συντονίστρια της οργάνωσης «Γιατροί του Κόσμου» στην Ειδομένη, Κορίνα Κάνιστρα, δήλωσε πως πρέπει να ξεκινήσουν άμεσα οι εμβολιασμοί προσφύγων.

ΣΥΝΤΑΞΗ: Διαμάντης Χρήστος, Άγγελος Κάσο, Ευθαλία Κύρκου